Cơ sở pháp lý
Quy định hình phạt đối với tội buôn lậu
Hiện nay, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, còn tồn tại một số tiêu cực trong quản lý kinh tế của đất nước, gây ra nhiều tội phạm xã hội, tội phạm về môi trường, trong đó có tội phạm buôn lậu. Hoạt động buôn lậu ở Việt Nam đã diễn biến phức tạp trong những năm gần đây, với quy mô ngày càng lớn, nhiều vụ án buôn lậu bị phá, trị giá hàng nhập lậu lên tới hàng tỷ đồng, gây thiệt hại lớn cho đất nước và xã hội. Vì vậy, việc nghiên cứu và làm rõ về loại tội phạm nguy hiểm này là rất cần thiết.
1. Buôn lậu là gì?
Theo từ điển tiếng Việt, “buôn lậu” có nghĩa là mua hoặc bán một cái gì đó để kiếm lời một cách phạm pháp, lén lút. Trong ngành luật, buôn lậu được hiểu là hoạt động buôn bán trốn thuế, buôn lậu. Đơn giản hơn, buôn lậu là hành vi mua bán hàng hóa bị cấm hoặc hàng hóa trốn thuế theo quy định của pháp luật.
2. Lý do buôn lậu tồn tại
Sự xuất hiện và phát triển của buôn lậu có nhiều nguyên nhân, nhưng quan trọng nhất là động cơ lợi nhuận. Có nhiều doanh nhân, bất kể ở đẳng cấp xã hội nào, đều muốn kiếm lời lớn trong cuộc cạnh tranh kinh doanh. Tuy nhiên, tham lam và không thể làm giàu theo cách hợp pháp đã khiến họ sử dụng buôn lậu để đạt được lợi nhuận nhanh chóng. Họ chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và không để ý đến lợi ích của xã hội và đất nước.
Ngoài ra, công tác chống buôn lậu cũng gặp nhiều khó khăn. Ví dụ, thông tin về việc xử lý các vụ việc không được công bố đầy đủ và kịp thời, một số cán bộ hải quan, công an… có thể tiếp tay, bao che cho buôn lậu. Còn có nhiều hạn chế trong chính sách thuế và quy định kinh doanh của Việt Nam. Nhiều cơ quan chưa thể hiện sự quan tâm thực sự đến công tác chống buôn lậu, chống gian lận thương mại và thiếu sự phối hợp chặt chẽ.
3. Cấu thành tội buôn lậu
a) Đối tượng
Tội buôn lậu áp dụng đối với những người đã đủ 16 tuổi và có đầy đủ năng lực hành vi. Người dưới 16 tuổi sẽ không chịu trách nhiệm hình sự với tội phạm này.
b) Đối tượng
Đối tượng của tội phạm buôn lậu không phải là an ninh kinh tế mà là trật tự quản lý kinh tế, đặc biệt là quản lý xuất nhập khẩu hàng hóa, tiền tệ, kim loại quý, đá quý, di vật văn hóa, cổ vật, vật phẩm thuộc di tích lịch sử.
Đối tượng của tội buôn lậu bao gồm hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim loại quý, đá quý, di vật văn hóa và hàng cấm. Trong việc xác định đối tượng bị ảnh hưởng, nếu cần, cơ quan có thể lấy ý kiến của cơ quan chuyên môn để đánh giá.
Buôn lậu là một tội phạm nguy hiểm và gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế và xã hội. Chính vì vậy, việc tăng cường công tác phòng chống buôn lậu và xử lý nghiêm người phạm tội là rất cần thiết để bảo vệ lợi ích của đất nước và xã hội.